لیزرها چه کاربردی در درمان مشکلات پوستی دارند؟

اولین لیزرهای مورد استفاده برای درمان بیماری‌های پوستی بیش از 40 سال پیش وارد عرصه پزشکی و درمان شدند. لیزرهای آرگون و دی اکسید کربن (CO2) معمولا برای درمان خال‌های خوش‌خیم عروقی مانند لکه‌های پورت واین و همانژیوم استفاده می‌شدند. در 20 سال گذشته با پیشرفت‌های فناوری لیزر، جهش چشمگیری در کاربرد لیزر برای درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی و نقایص مادرزادی ایجاد شده است. امروزه درمان‌های  زیبایی پوست برای بهبود بیماری‌هایی نظیر ضایعات عروقی، از بین بردن تتو، جای زخم، جوانسازی و رفع چین و چروک پوست به آسانی با لیزر انجام می‌شوند. 

لیزر چیست؟

لیزر وسیله‌ای است که یک پرتو شدید نور با رنگی خاص (طول موج) تولید می‌کند. نور لیزر تا زمانی که جذب نشود بر بافت انسان تاثیر نمی‌گذارد. اینکه آیا بافت، نور لیزر را جذب می‌کند یا خیر، به نوع بافت و طول موج نور بستگی دارد. برای مثال، رگ‌های خونی نور زرد، آبی و سبز را به بهترین شکل جذب می‌کنند، بنابراین کاربرد لیزر در این رنگ‌ها برای هدف قرار دادن رگ‌های خونی در درمان توده‌های عروقی بیشتر است. رنگ‌های دیگر برای هدف قرار دادن شرایط مختلف استفاده می‌شود. پرتوهای لیزر ممکن است پیوسته یا به طور مختصر در فلاش‌های منفرد پالس شوند. مدت زمان پالس به تعیین اثر پرتو لیزر کمک می‌کند.

درمان‌های لیزری گاهی اوقات با درمان فوتودینامیک ترکیب می‌شوند. در این روش درمان، مواد شیمیایی خاص جذب کننده نور روی پوست قرار می‌گیرند یا از طریق ورید (داخل وریدی) تجویز می‌شوند. هنگامی که این مواد شیمیایی با نور لیزر برخورد می‌کنند، انرژی لیزر را جذب کرده و به تخریب تومورها کمک می کنند.

رشد عروق خونی، مانند همانژیوم و ناهنجاری‌ها مانند لکه‌های پورت واین، ممکن است با لیزر درمانی درمان شوند. لیزر موهای زائد و همچنین از بین بردن تتو، تغییر رنگ پوست، اسکارهای ناشی از آکنه یا آسیب‌های ناشی از نور خورشید از دیگر موارد کاربرد لیزر است.

ویژگی‌های فیزیکی کاربرد لیزر

لیزرها منابع نور با شدت بالا هستند که خواص متعددی دارند. بر اساس هر کدام از این خاصیت‌ها می‌توان از آن‌ها در کاربردهای مختلفی استفاده کرد. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:

• تک‌رنگ یا تک‌طول موج هستند. یعنی یک طول موج مشخص در این منابع تابیده می‌شود.
• همبسته و منسجم: امواج پرتو نور در یک‌فاز هستند.
• همسو: پرتوهای نور به صورت موازی حرکت می کنند.
• نور لیزر را می توان با دقت در نقاط کوچک با انرژی بسیار بالا متمرکز کرد.

درمان چه بیماری‌هایی با کاربرد لیزر امکان‌پذیر است؟ 

کاربرد لیزر در بخش جراحی،‌ درمان و زیبایی بسیار گسترده است و می‌توان آن‌ را یکی از بهترین تسهیل‌گرهای پروسه درمان دانست. مهم‌ترین کاربردهای لیزر عبارتند از:

کاربرد لیزر در درمان ضایعات عروقی

لیزرها برای درمان انواع ضایعات عروقی به طور موثر و موفقیت‌آمیزی کاربرد دارند. برخی از این موارد عبارتند از:

• ناهنجاری‌های عروقی سطحی مانند خال لکه شرابی (Port-Wine Stain)

• رگ‌های عنکبوتی صورت

• همانژیوم haemangiomas 

• گرانولوم‌های پیوژنیک

• سارکوم کاپوزی 

• پویکیلودرما سیوات 

لیزرهایی که برای درمان این بیماری‌ها استفاده می‌شوند، عبارتند از: آرگون، APTD، KTP، کریپتون، بخار مس، برمید مس، لیزرهای رنگی پالسی و Nd:YAG. لیزر آرگون (CW) درجه بالایی از آسیب حرارتی را در نواحی خارج از محدوده درمان به همراه داشت و جای زخم ایجاد می‌کرد. از این‌رو، در سال‌های اخیر تا حد زیادی آن را با لیزر درمانی شبه CW با نور زرد و لیزر پالسی جایگزین کرده‌اند. 

آشنایی با عملکرد انواع لیزر در درمان ضایعات عروقی 

لیزر رنگی پالسی به دلیل کارایی بالینی عالی، لیزر ایده‌آلی برای درمان اکثر ضایعات عروقی است. همچنین توان تابش در محدوده بزرگی را دارد (5 تا 10 میلی متر) که سرعت درمان را در ضایعات بزرگ بالا می‌برد. 

ویژگی‌های جدیدی به لیزرها در این لاین درمان اضافه شده‌اند. پرتو V در این لیزر، مدت زمان پالس فوق‌العاده طولانی را فراهم می‌کند، بنابراین انرژی در مدت طولانی‌تری به رگ‌های خونی هدف، تابانده می‌شود. این امر منجر به آسیب یکنواخت‌تر رگ‌های خونی شده و عوارضی که در لیزرهای رنگی پالسی دیده می‌شود را ندارند. همچنین اضافه شدن خنک کننده قوی، سوزش و درد در طول درمان را کاهش می‌دهد و بیمار با آرامش بیشتری، درمان را دریافت می‌کند.

ناهنجاری‌های عروقی رگ‌های خونی کوچک‌تر و سطحی‌تر نسبت به عروق عمیق‌تر (که اغلب در افراد مسن‌تر ایجاد می‌شود) بهتر به درمان پاسخ می‌دهند. بنابراین، بهتر است درمان را زودتر شروع کنید. محو شدن این عروق، 80 درصد به طور متوسط پس از 8 تا 10 جلسه درمان اتفاق می‌افتد. در صورت بازگشت عارضه، نیاز به طول درمان بیشتر است.

درمان با لیزرهای شبه CW نیز نتایج موثری دارد، اما گاهی با بروز بیشتر اسکار و تغییرات بافتی همراه می‌شود. شایع‌ترین عوارض جانبی شامل آریتمی خفیف، ادم (نوعی تورم) و پوسته پوسته شدن می‌شود.

کاربرد لیزر در اندولیفت

در روش اندولیفت، فیبرهای نوری بسیار باریک و ظریفی را در پوست (در هیپودرم) داخل می‌شوند. این الیاف ویژه مستقیما در زیر سطح پوست، کانال‌هایی را ایجاد می‌کنند که به عنوان مسیری برای انتقال موثرتر انرژی لیزر استفاده می‌شوند. در این مسیرها، چربی و آب در زیر پوست هدف قرار می‌گیرد. Endolift اهداف متعددی دارد:

• بازسازی لایه های سطحی و عمیق پوست

• تقویت و سفت شدن پوست 

• در صورت نیاز کاهش چربی اضافی در محل مورد نظر

تابش لیزر بافت پوست را برای تولید کلاژن بیشتر تحریک کرده و عملکردهای متابولیکی ماتریکس خارج سلولی را بهبود می‌بخشد. این تابش، شبکه‌ای را که پشتیبانی فیزیکی و بیوشیمیایی سلول‌های اطراف را بر عهده دارد را گرم می‌کند. این بدان معنی است که نتایج طولانی‌مدت هستند و در طول زمان نتایج بهتر و رضایت‌بخش‌تر می‌شوند.

بیماران معمولا پس از یک جلسه متوجه تغییرات چشمگیری در ظاهر خود می‌شوند، از جمله پوست سفت‌تر، چین و چروک کمتر و رنگ  پوستی شاداب‌تر. درمان با لیزر اندولیفت برای انواع پوست مناسب است و می‌تواند مطابق با نیازهای فردی برای نیازهای خاص بیمار، طراحی و تجویز شود. برخلاف جراحی، نیازی به زمان استراحت یا بهبودی نیست - قرمزی پوست به سرعت کاهش می یابد - بنابراین می توانید بلافاصله پس از آن به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.

کاربرد لیزر موهای زائد

یکی از رایج‌ترین کاربرد لیزر در رفع موهای زائد بدن است که آن را پرمویی مردانه در زنان hypertrichosis می‌گویند. داشتن ظاهری زیبا و پوستی بدون مو، نرم و یکنواخت هم در زنان و هم در مردان اهمیت بالایی دارد. همین امر، تمایل به کاربرد لیزر در این شاخه را افزایش داده است. لیزر، انبوه موهای تیره را به سرعت از بین می برد و در بدترین حالت پس از تکمیل دوره درمان، بین 6 تا 12 ماه طول می‌کشد تا با رشد مجدد مواجه شوید. چندین چرخه درمانی (جلسات شارژ) نیاز است که فاصله بین آن‌ها نیز بستگی به ناحیه تحت درمان دارد. 

درمان‌های لیزری نسبتا دردناک‌تر و با پاسخ‌دهی سریع‌تری هستند. عوارض آن‌ها نادر است اما سوختگی‌های سطحی، تغییرات رنگدانه‌ای و حتی زخم در برخی موارد رخ می‌دهد. همچنین افزایش رشد موهای تیره ظریف در نواحی درمان نشده نزدیک به مناطق تحت درمان گزارش شده است. افزایش و کاهش تعریق موضعی پس از درمان نیز از عوارض این کاربرد لیزر است.

کاربرد لیزر اربیوم در جوانسازی و درمان چین و چروک‌های سطحی پوست

چین و چروک صورت، جای زخم و پوست آسیب دیده در اثر آفتاب را نیز با کاربرد لیزر اربیوم می‌توان درمان کرد. لیزرهای پالس CO2 و Erbium:YAG در کاهش چین و چروک صورت، اسکارهای آکنه و آسیب‌های پوست در برابر نور خورشید، موفق بوده‌اند. لیزر CO2 با انرژی بالا، پالسی و اسکن شده به طور کلی استانداردی طلایی است که سایر سیستم‌های جوان‌سازی صورت با آن مقایسه می‌شوند. 

آشنایی با عملکرد انواع لیزر در جوانسازی پوست

معمولا در بیمارانی که لیزر CO2 دریافت می‌کنند، بهبودی 50 درصدی مشاهده می‌شود. عوارض جانبی درمان شامل حساسیت بعد از عمل، قرمزی، تورم و جای زخم است. قرمزی و حساسیت چند هفته طول می‌کشد، در حالی‌که پوست جدید در محل مورد درمان، در حال رشد است. یکی از عوارض شایع در بیماران، بروز عفونت ثانویه پوست از جمله تبخال است. 

لیزر اربیوم یا Erbium:YAG نتایج و عوارض جانبی مشابهی با لیزر CO2 ایجاد می‌کند اما زمانی که به درستی به کار رود، نتایج عالی و قابل قبولی ایجاد می‌کند.

اخیرا از لیزرهای غیرآبلاتیو نیز برای جوانسازی پوست استفاده شده است. این روش بر تحریک پوست برای کلاژن‌سازی تمرکز دارد و در عین حال از آسیب به سلول‌های سطحی پوست (اپیدرم) با خنک کردن آن جلوگیری می‌کند.

کاربرد لیزر در بهبود کلوئیدها و اسکارهای هیپرتروفیک  hypertrophic

کلوئیدها و اسکارهای هیپرتروفیک به سختی ریشه‌کن می‌شوند و درمان‌های سنتی نیز همیشه موفق نیستند. لیزرهای تبخیرکننده (CO2 و اربیوم:YAG) به عنوان جایگزینی برای جراحی‌های معمولی مفید عمل کرده‌اند. اخیرا از لیزر PDL برای بهبود اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئید استفاده شده است. برای گرفتن بهترین نتیجه، نیاز به چندین جلسه درمانی یا استفاده همزمان از تزریق داخل ضایعه، داریم. گزارش شده است که PDL قرمزی را کاهش می‌دهد و همچنین بافت و ظاهر اسکار را بهبود می‌بخشد.

کاربرد لیزر در درمان ضایعات رنگدانه و تتو (خالکوبی)

سیستم‌های لیزر QS انرژی بالای مختص ملانین می‌توانند با موفقیت انواع ضایعات رنگدانه‌ای را بهبود داده و روشن یا ریشه‌کن کنند. ضایعات رنگدانه‌ای که قابل درمان هستند، عبارتند از:

• کک و مک

• خال های مادرزادی (خال‌های ملانوسیتی مادرزادی، خال‌های آبی، خال‌های Ota/Ito و خال بکر)

سیستم‌های لیزر پالس کوتاه به طور موثری ضایعات را با محدود کردن انرژی آن‌ها به ملانوزوم ها، که دانه‌های ریز حاوی ملانین در داخل سلول های رنگدانه هستند، درمان می‌کنند. نتایج لیزر درمانی به عمق ملانین و رنگ ضایعه بستگی دارد و تا حدی غیر قابل پیش‌بینی است. رنگدانه‌های سطحی با لیزرهای طول موج کوتاه‌تر به بهترین شکل درمان می‌شوند، در حالی که حذف رنگدانه‌های عمیق‌تر به لیزرهای با طول موج بلندتری نیاز دارد که به عمق بیشتری از بافت نفوذ کنند. 

نکاتی که در لیزر درمانی نواقص پوستی رنگدانه‌ای و خالکوبی باید رعایت کرد

در لیزردرمانی پوست رنگی بسیار احتیاط کنید، زیرا ممکن است هیپوپیگمانتاسیون دائمی و بی رنگی ایجاد کند. به همین دلیل، خدمات لیزر در کلینیک زیبایی سعادت آباد، با کادری حرفه‌ای برای رسیدن به بهترین نتیجه و جلوگیری از آسیب به بیماران انجام می‌شود. اما به خاطر بسپارید که حتی نواقص پوستی که با موفقیت درمان می‌شوند، احتمال بازگشت دارند.

نکته حائز اهمیت این‌که قبل از هر گونه لیزر درمانی نواقص پوستی پیگمانته، هر ناحیه با ویژگی‌های غیرمعمول باید بیوپسی شود تا بدخیمی رد شود. 

سیستم های لیزر QS می توانند به طور انتخابی رنگدانه تتو (خالکوبی) را بدون آسیب رساندن به پوست اطراف از بین ببرند. انتخاب لیزر به رنگ، عمق و ماهیت شیمیایی جوهر تتو بستگی دارد. غالبا 2 تا 10 جلسه درمان لازم است. حذف رنگ‌های زرد، نارنجی و سبز سخت‌ترین مراحل کار هستند. مانند سایر درمان‌های لیزری، تغییرات رنگدانه‌ای و بافتی از جمله اسکار ممکن است رخ دهد. لیزرهای Picosecond Nd:YAG و الکساندریت می‌توانند عملکرد بهتری نسبت به لیزرهای QS در حذف رنگدانه های اگزوژن نشان دهند.

نکات کلیدی برای کاربرد لیزر در درمان مشکلات پوستی 

البته نکات و اقدامات ایمنی بستگی به این دارد که از کدام سیستم لیزری و در چه تنظیماتی استفاده شود. اما برخی از مهم‌ترین نکات عبارتند از:

• آموزش کامل پرسنل

• محافظت از چشم برای بیمار و کارکنان کلینیک

• اخطار در خارج از اتاق عمل

• استفاده از ابزارهای غیر بازتابنده

• دور نگه داشتن مواد قابل اشتعال در اتاق درمان با کاربرد لیزر

عوارض احتمالی کاربرد لیزر در درمان 

از عمده‌ترین عارضه‌های گزارش شده در درمان با لیزر، می‌توان به سوختگی اشاره کرد. عوارض جانبی زیر نیز در برخی موارد رخ می‌دهد:

• درد موقت، قرمزی، کبودی، تاول و پوسته پوسته شدن

• عفونت، از جمله فعال شدن مجدد هرپس سیمپلکس

• تغییرات رنگدانه (لکه‌های قهوه ای و سفید) که ممکن است دائمی باشد

• جای زخم

جمع‌بندی

کاربرد لیزر در درمان بیماری‌های پوستی با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر فناوری لیزر، به‌سرعت در حال گسترش است. از جمله این کاربردها می‌توان به درمان انواع خال‌ها و ضایعات عروقی، جوانسازی و رفع چین و چروک پوست، ناهنجاری‌های پوستی مانند لکه‌های پورت واین، همانژیوم و... اشاره کرد. لیزر با ویژگی‌های منحصر به فرد و توانایی متمرکز کردن انرژی در نقاط کوچک، ابزاری قدرتمند برای درمان این نوع مشکلات پوستی به شمار می‌آید.

لیزرهای مختلفی برای درمان انواع بیماری‌های پوستی کاربرد دارند، از جمله لیزرهای CO2، آرگون، KTP و Nd:YAG. هر کدام از این لیزرها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص برای بهبود مشکلات بیماران فراهم می‌کنند. 

برای درمان بیماری‌های پوستی از طریق اثربخش‌ترین راه‌ها، مشاوره با پزشکان متخصص کلینیک زیبایی سعادت آباد، بهترین انتخاب است.

سوالات متداول

1. کدام لیزر برای پوست های حساس بهتر است؟

معمولا به افرادی که پوست حساس دارند استفاده از لیزرهای IPL توصیه می‌شود. این درمان لیزر بر اساس یک برنامه زمان‌بندی قابل تنظیم انجام می‌شود و می‌تواند غیر تهاجمی‌تر انجام شود.

2. آیا لیزر درمانی برای پوست مفید است؟

لیزر درمانی با آبرسانی به پوست شما، درخشندگی و سلامت آن را بهبود می‌بخشد. یکی دیگر از مزایای بزرگ این روش این است که نتایج به دست آمده از آن، طی سال‌های طولانی ماندگاری دارد.